Dreigt er opstand in de VVD? Meer dan duizend leden hebben een brief aan het bestuur ondertekend waarin ze zich ‘grote zorgen’ maken over de coalitie waarin de partij is gestapt. Ze vrezen voor de aantasting van ‘niet-onderhandelbare principes, waarden en idealen’.

Toch denk ik dat het met de revolutionaire gevoelens bij al die VVD’ers wel mee zal vallen. Liberalen – althans als ze lid zijn van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie – zijn over het algemeen niet zo rebels. Zeker niet als dat kan leiden tot de verdenking van progressieve neigingen.

En bovendien: als ze in verzet hadden willen komen, hadden ze dat toch allang gedaan? Bijvoorbeeld toen de nieuwe partijleider Dilan Yeşilgöz de deur op een kier zette voor de PVV van Geert Wilders.

Jarenlang had haar voorganger Mark Rutte de blond geverfde populist buiten de deur gehouden. Met Wilders kon je immers geen zaken doen. Bovendien deugde zijn partijprogramma van geen kanten.

Nu had Rutte dat laatste ook wel eerder kunnen zien. In 2010, om maar een dwarsstraat te noemen, toen hij Wilders’ partij in zijn eerste kabinet opnam als gedoogpartner. Het zou een regering worden ‘waarbij rechts Nederland de vingers kon aflikken’.

Maar erg succesvol was deze constructie niet. Ze viel al na zo’n anderhalf jaar, waarna de VVD-leider zijn toevlucht zocht tot de PvdA als coalitiepartner. Een combinatie waarvan de sociaaldemocraten nog veel spijt zouden krijgen, al zat het kabinet wel de rit uit.

Maar goed, Rutte had het dus niet zo op Wilders. Een beetje vreemd was dan ook de razendsnelle draai die hij maakte na de uitspraken van Yeşilgöz. Opeens zag hij het licht en steunde de keuze van zijn opvolgster volledig. ‘De tijd schrijdt voort,’ liet hij weten. Dat duidt niet op beginselvastheid. Tja, je bent realpolitiker of je bent het niet.

Een draai terug maken wordt voor de VVD-top helaas wat minder eenvoudig. Ik neem aan dat Yeşilgöz na een mislukte samenwerking met Wilders volop bereid is om te zeggen: dat nooit meer. Maar ik vraag me af of ze nog wel in de positie zal zijn voor die redenering.

De kiezer heeft nu eenmaal een grote voorkeur voor daadkrachtige regeringen. Voor regeringen die zeggen wat ze denken en doen wat ze zeggen.

Ik verwacht dat Yeşilgöz, of wie haar ook zal vervangen, blij kan zijn met Wilders als kopstuk van een partij met wie de VVD van harte wil regeren. Ze hebben zich aan hem uitgeleverd, en voor een ommekeer is het vermoedelijk te laat. Laat staan voor liberale principes.

Hoe zal het intussen met Rutte gaan? Die is onlangs tot baas van de NAVO benoemd, dus van Wilders heeft hij geen last meer. Zolang die maar geld blijft dokken voor de oorlog in Oekraïne. En daar zal Blonde Dolly toch wel toe genegen zijn zolang hij niet een absolute Kamermeerderheid heeft?