Zoals bekend krijgt het neoliberalisme tegenwoordig overal de schuld van. Klimaatverandering, onvruchtbaarheid bij menopauzale vrouwen, oorlog, overstromingen en in Eindhoven is het de boosdoener als Ajax kampioen wordt. Het neoliberalisme is wat 50 jaar geleden het ‘fascisme’ (uit te spreken als fesjisme) voor links ook ruim na de Tweede Wereldoorlog was. De bron van alle, maar dan ook alle kwaad.

Peter van Nuijsenburg, Neoliberaal yoga

De Kaars

Nu schijnt ook yoga niet vrij  te zijn van neoliberale smetten. In weldenkende kringen was men er achter gekomen dat ook aanhangers van Forum voor Democratie, JA21 en wie weet PVV zich eveneens regelmatig op een matje in een knoop wringen. En dat terwijl het toch behoort tot de lifestyle van eerder links georiënteerde bubbelaars. Yoga, veganisme en mindfullness, dat is hun spirituele drie-eenheid. Yoga mag en kan dus niet rechts zijn. Laat staan, extreem-rechts. De verontwaardiging schijnt groot te zijn.

Nu gaan we maar even voorbij aan het feit dat die uit het Verre Oosten aangewaaide geestverruiming voor de Tweede Oorlog met name bij nationalistisch rechts Duitsland erg in zwang was. Het hakenkruis, ik noem naar iets, is afgekeken van een eeuwenoud Indiaas symbool dat voor levenskracht staat.  Dus erg verbaasd hadden de dames (en eventuele heren) tussen het mixen van de gezondheidssapjes door niet hoeven te wezen.

Maar goed, dit terzijde. Ik las net een veel te lang stuk in het voormalige linkse weekblad Vrij Nederland. Daar leerde ik dat yoga een ‘neoliberaal product” is. De schrijfster haalt een boek aan van een Amerikaanse auteur die uitlegt waarom dat zo is. Yoga en alle andere spirituele kul dienen ter ‘ontstressing’ zodat we daarna weer fit de neoliberale tredmolen kunnen aantrappen. De neomarxistische filosoof Slavoj Zizek schijnt het ook zo te zien. Het is ‘een kapitalistische ideologie die de mensen in staat stelt mee te draaien in het systeem en denken dat ze er mentaal gezond bij blijven’. (Wat je er verder ook mag van vinden: dit is vermoedelijk de helderste zin die Zizek ooit heeft geschreven. Maar ook dit weer terzijde.)

In dat veel te lange stuk staat nog meer wetenswaardigs, onder meer over de rol van ‘influencers’. Voor de leek: dat zijn types die de medemens, de followers, hun onzin aansmeren en daar soms heel veel poen mee verdienen.  Zo schijnt het drinken van klei (hoe?) te helpen bij het absorberen van overtollig vet en ‘negatieve straling’ af te weren.

Desondanks zette het stuk me wel aan het denken. Niet alleen over hoe ver de tentakels van het neoliberalisme reiken. En over hoe doortrapt die neoliberalen zijn. En hoeveel geld in die handel omgaat: honderden miljoenen. Daar kan ik alleen maar de pet voor af nemen. Was ik maar zo gehaaid.

Kathouding

Ik ben een optimistisch mens, het glas is bij mij eerder halfvol dan halfleeg. Ik zag opeens Het Licht. Links en rechts, Groen en Forum samen in de lotushouding op een mat. Ieder bevrijd van het eigen bubbeltje, al is het maar voor de duur van de oefening.. Mensen die elkaar altijd ontlopen en verketteren nu samen in de neerwaartse hond houding. Dat is toch mooi? Dat is toch wat je noemt verbinden! En dat willen we toch allemaal zo graag?

Als het neoliberalisme dat voor mekaar kan krijgen, word ik meteen neoliberaal.

Afb. gezien op Wereld van Yoga