Vorige week stond er in het Parool een interessant stuk over een Amstelveense school. Die school wil af van haar naam. Nu heet ze nog de Michiel de Ruyter-school maar het schoolhoofd vindt de naam niet meer bij deze tijd passen. ‘We dragen het niet meer met trots uit’. De school is sinds 2011 ‘een brede school met veel verschillende culturen en nationaliteiten’. En daarom wil ze verder onder een ‘inclusievere naam’.

De naam kan ook niet langer omdat de admiraal betrokken is geweest bij de slavenhandel. Eigenlijk wilde de school ‘uit deze discussie stappen. Natuurlijk kunnen we het verleden niet uitwissen. We moeten ervan leren, maar vinden het belangrijk dat de naam van onze school past bij waar we met de school naartoe willen. Onder de streep is de naam omstreden’, aldus het hoofd.

Daarom gaan de leerkrachten, leerlingen en ouders nadenken over een nieuwe naam en als de school volgend jaar 85 jaar bestaat wordt die bekend gemaakt.

Toen ik dat las, was dat een pak van mijn hart. Want dit kon inderdaad niet langer. De naam was een schandvlek en ik ben blij dat de schoolleiding eindelijk, zij het veel te laat, tot inkeer is gekomen. Nu moet u niet aankomen met die achterhaalde argumenten ‘dat De Ruyter in een andere tijd leefde, met andere zeden, normen en gewoonten’. En ook dat afgekloven verhaal over het verleden ‘dat een ander land zou zijn, waar ze dingen anders doen’, wil ik niet meer horen. Dat zal best, maar daarmee praat je die misdaden niet goed. En dat de Ruyter juist een heel humane man was, ‘Bestevaer’, ook dat zal best, maar niet voor mensen van kleur. Nee, ik ben blij dat er eindelijk recht geschiedt.

Daar was de afgelopen tijd nogal de klad ingekomen. Tot mijn grote ergernis moest ik vaststellen dat er de laatste paar jaar nauwelijks iets aan de kaak is gesteld. We hadden Jan Pieterszoon Coen aan de schandpaal genageld, Piet Hein en Witte de With. We hadden Van Heutsz weer eens op zijn koloniale nummer gezet. En daarom dacht waarschijnlijk een aantal lieden, oude witte mannen uiteraard, dat het voorbij was. Dat er geen zwarte bladzijden in onze geschiedenis meer waren. En dat ze weer probleemloos konden overgaan tot hun kleurenblinde heldenverering.

Ik kan u verzekeren dat er nog veel valt te doen. Want het is mij opgevallen dat we nog altijd terugschrikken voor de echt grote namen in onze geschiedenis. Alsof zij brandschoon zouden zijn geweest en niets op hun kerfstok zouden hebben. Neem de grootste van allemaal, Willem van Oranje, de zogeheten vader des vaderlands. Ik ben me ervan bewust dat ik me nu op gevaarlijk terrein begeef, maar wat gezegd moet worden, moet gezegd. De vader des vaderlands heeft zich schuldig gemaakt aan vrouwvijandig, grensoverschrijdend gedrag!

Van Oranje is vier keer getrouwd geweest. Dat kwam vaker voor in die tijd en zeker onder de adel. Vrouwen stierven vaak in het kraambed, Magere Hein maakte wat dat betreft geen onderscheid, dus de mannen namen een andere vrouw. Dat was normaal, ook voor onze vader des vaderlands. Waar het mij om gaat is de behandeling van zijn tweede vrouw, Anna van Saksen. Op school hebben we geleerd, dat het een slecht huwelijk was. Dat kan natuurlijk, slechte huwelijken komen in de beste families voor. Maar de schuld werd altijd gelegd bij Anna. Ze zou een onmogelijk mens zijn geweest. Grillig en wispelturig. Wat ook in onze tijd sommige witte mannen nog steeds ’typisch vrouwengedrag’ noemen.

Op last van Van Oranje werd Anna voor de rest van haar leven opgesloten, omdat ze krankzinnig zou zijn. Ze sleet haar dagen in een paleis in Dresden in een ruimte met twee kamers, waarvan de ramen waren dicht gemetseld, en overleed aan uitputting en verwaarlozing. Nu kunt u weer zeggen dat was toen, maar het blijft een enorm schandaal. Want zou het niet zomaar kunnen dat Van Oranje haar tot krankzinnigheid heeft gedreven? Dat hij haar zo vernederd en gekleineerd heeft, dat ze letterlijk gek van verdriet is geworden? Want we moeten niet vergeten dat deze geschiedenis is geschreven door witte mannen. Van Oranje moest er goed uitkomen, want hij is nu eenmaal de vader des vaderlands. Maar wij weten nu beter. Dit is niet anders dan een misdaad tegen een vrouw, die misschien eigenzinnig was, maar dat wil zeker niet zeggen: krankzinnig.

Zaterdag gaan we in Doetinchem weer koningsdag vieren. Met de koninklijke familie, zaklopen, koekhappen, pleewerpen en andere leutigheid. Maar het zou tevens een uitgelezen gelegenheid zijn om deze zwarte bladzijde onder de aandacht van de feestvierders te brengen. Nu hoor ik u zeggen, moet dat op dit moment, moet het feest nu echt versjteerd worden door dingen uit het verleden? Ja, dat moet, want de waarheid mag niet verdonkeremaand worden.

En ik heb nog een voorstel. Bij elk standbeeld van Van Oranje komt een bord waarop staat wat hij Anna geeft aangedaan. Het verwijderen van die standbeelden zou natuurlijk nog beter zijn, maar ik ben realist genoeg om te beseffen dat dat er niet in zit. Maar zo’n plaquette is het minst wat we voor Anna kunnen doen. Want daar heeft ze RECHT op! En op 23 december, haar geboortedag, zullen we haar voortaan herdenken. Want dat zijn we haar schuldig.

Ps. Voor die school in Amstelveen heb ik de perfecte naam: de Greta Thunberg-school.