Er is een theorie, misschien is het een vaststaand feit, dat mensen maar een beperkte hoeveelheid ellende kunnen verdragen. Dat geldt niet alleen voor hun persoonlijke leven, maar ook voor de ellende in de wereld. In het laatste geval zouden u en ik steeds meer geneigd zijn ‘weg te kijken’. Die onverschilligheid zou volgens de theorie dienen ter zelfbescherming. Als je je alle ellende op de wereld moest aantrekken heb je geen leven, aldus de nuchtere volksmond. Ik geloof dat daar wel iets inzit.

Met de oorlogen in Oekraïne, het Midden-Oosten en de sloper in het Witte Huis heeft de wereld veel weg van een inrichting, waar ze door hun spanlakens en dwangbuizen heen zijn. Dus dat we wegkijken is niet verwonderlijk. Bij het nieuws zie je dat de berichtgeving over de ellende afneemt. Alleen als er spectaculaire ontwikkelingen zijn flikkert het weer op. Zoals nu met de berichten dat Donald Trump Vladimir Poetin eindelijk onder druk zet en een akkoord over Oekraïne mogelijk binnen handbereik zou zijn.

Over die andere oorlog, in het Midden-Oosten, staat de berichtgeving momenteel op een laag pitje. Routineus worden de laatste gebeurtenissen gemeld, zoveel burgerdoden bij de laatste Israëlische luchtaanval op Gaza enz, etc. Een paar alinea’s in de krant en hooguit een halve minuut op de journaals, dat is het wel. En in de talkshows, de graadmeters van de opwinding du jour, hebben ze iets anders aan het hoofd.

Het wegkijken zal niet de enige verklaring zijn, maar het biedt de Israëlische premier Benjamin Netanyahu de kans om in Gaza en op de bezette Jordaanoever vrijwel ongestoord zijn gang te gaan. Er zijn geen krachten die hem tegen houden. De oppositie in eigen land is zwak en verdeeld en van Trump heeft hij praktisch carte blanche. Wat er in Gaza nog overeind staat, wordt verder in puin gebombardeerd. En op de bezette Jordaanoever zijn illegale kolonisten met steun van het leger bezig met wat je niet anders dan ethnische zuiveringen kunt noemen.

Netanyahu verbrak op 15 maart de wapenstilstand om de overgebleven 59 gijzelaars, de nog levende en dode, vrij te krijgen. De toevoer van voedsel en medicijnen werd stopgezet om Hamas tot capitulatie te dwingen. Maar vooralsnog geeft Hamas geen krimp. Er waren de afgelopen maand een paar demonstraties tegen zijn terreurregime die snel de kop werden ingedrukt. Net als Netanyahu heeft Hamas geen boodschap aan het lijden van de Palestijnen. En de buitenwereld kijkt meestal ietwat beschaamd weg. Want ‘er valt toch niets aan te doen’.

Het lot van de gijzelaars was niet meer dan een voorwendsel om de oorlog te hervatten. Netanyahu hangt graag de sterke man uit, maar is in werkelijkheid de marionet van de extremistische coalitiegenoten in zijn regering. Als hij zich had gehouden aan de wapenstilstand, hadden de extremistische ministers de regering laten vallen. Dat was het einde van zijn carrière geweest en zeer vermoedelijk het begin van een verblijf in de gevangenis. Tegen de premier loopt een gerechtelijke procedure wegens corruptie en fraude. Bovendien zou een onderzoekscommissie hem vrijwel zeker in de tang nemen, omdat hij de veiligheid van het land verwaarloosd zou hebben, waardoor de pogrom van 7 oktober 2023 mogelijk was.

Netanyahu zit daardoor in zo’n lastig pakket dat hij eigenlijk gedwongen wordt de agenda van de extremistische partijen uit te voeren. En die houden niet op voor ze het bijbelse Israel, inclusief Gaza en de Jordaanoever, in zijn oude glorie (weer) op de kaart hebben gezet.

De positie van de extremisten is nog versterkt sinds de afgelopen weken een nieuw schandaal aan het licht is gekomen. Naaste medewerkers van de premier zouden smeergeld van Qatar hebben aangenomen. Het is een nogal duistere affaire en voor zover bekend is Netanyahu daar niet bij betrokken. Niettemin werkt hij het onderzoek van de binnenlandse veiligheid, Shin Bet, en justitie tegen en wil hij de chef van Shin Bet en de hoofdofficier van justitie ontslaan. Qatar-gate, – moet elk schandaal nu echt een ‘-gate’ worden? – maakt hem nog afhankelijker van de extremisten.

Israeli’s gaan nog steeds de straat om tegen Netanyahu te demonstreren en de vrijlating van de gijzelaars te eisen. Steeds meer reservisten weigeren zich te melden om te vechten in een oorlog waarvan de meeste militairen zeggen dat voortzetting zinloos is. Hamas is zo goed als uitgeschakeld en daarmee is de politiek aan zet. Maar omdat Netanyahu geen werkbaar plan voor ‘de dag er na’ zou hebben, een andere dan de volstrekt onrealistische ideeën van de extremisten, gaat de oorlog verder. Uiteraard ook om zijn eigen hachje te redden.

Afgezien van de VS heeft de buitenwereld nauwelijks invloed op Jeruzalem. Trump is onvoorspelbaar maar voorlopig laat hij Netanyahu  begaan. Misschien ook omdat hij als vastgoedman kansen ziet om van Gaza een grote Club Med te maken. De rest van de wereld bestaat volgens Netanyahu en co voornamelijk uit antisemieten en daar hoef je geen rekening mee te houden. Dat hij het antisemitische vuur voor Joden in de diaspora daarmee aanwakkert, tant pis. Dan moeten ze maar naar de enige veilige plek voor Joden, Israel, emigreren.

Het Israelisch-Palestijnse conflict is vermoedelijk onoplosbaar. Het wegkijken valt moeilijk te rechtvaardigen maar is gezien de machteloosheid van de buitenwereld wel begrijpelijk. Met enig cynisme zou je het wegkijken zelfs kunnen rechtvaardigen. Als de Arabische landen zich al weinig gelegen laten liggen aan hun Palestijnse broeders, waarom zouden wij het dan wel moeten doen?