De NAVO is een militair bondgenootschap van 31 – vooral westerse of op het Westen gerichte –  landen. Secretaris-generaal (dus de hoogste baas) ervan is een Nederlander, Mark Rutte. Iedereen kent hem want hij was tussen 2010 en 2024 premier van het land. Nog langer was hij aanvoerder van de VVD.

Maar hij is niet de eerste landgenoot die die functie bekleedt. Rutte had drie voorgangers. De eerste, inmiddels vrijwel vergeten, was een partijgenoot, namelijk Dirk Stikker. Hij leidde de NAVO van 1961 tot 1964 nadat hij eerst een aantal jaren minister van Buitenlandse Zaken was geweest.

Nummer 2 staat iets beter in het geheugen gegrift. Zijn naam luidde Joseph Luns. Hij was zeer lang – bijna 20 jaar – minister van Buitenlandse Zaken namens de KVP. In 1971 werd hij NAVO-chef. Dat bleef hij tot 1984. Luns was daarmee de langst dienende secretaris-generaal van de NAVO. Hij had overigens een dubieus verleden: in de jaren dertig was hij enige tijd lid van de NSB.

Er is ook nog een derde Nederlander die Rutte voorging. Namelijk Jaap de Hoop Scheffer, ook wel De Hoop Keffer genoemd, want hij toonde zich een nogal opgewonden, zij het vrij machteloos standje.

De Hoop (om hem zo maar te noemen) was aanvankelijk lid van D66, maar al snel kreeg hij door dat hij het bij het CDA verder zou brengen. De christendemocraten waren in de jaren tachtig – misschien binnenkort weer, als het zo doorgaat met hun voorspoed in de polls – de partij die het land regeerde. In 1986 kwam De Hoop in de Tweede Kamer, waar hij zich voornamelijk met het buitenlands beleid bezighield.

Van 1997 tot 2002 was hij zelfs fractievoorzitter. Die baan had hij gekregen door de nogal bedremmeld overkomende CDA-leider Enneüs Heerma listig aan te vallen. Daarbij genoot hij de steun van de toen nog ultrarechtse Dries van Agt, die vanuit de achtergrond bijsprong.

Zelf was De Hoop Scheffer ook niet zo’n succes als partijleider. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1998 gingen 5 zetels verloren, waarmee de geplaagde christendemocraten zakten naar 29 zetels. Tegenwoordig een respectabel aantal, maar in die tijd verkeerde het CDA in zak en as.

Onenigheid bleef niet uit. Zo raakte De Hoop in conflict met zijn partijvoorzitter Marnix van Rij, waardoor hij in 2002 moest aftreden. Zijn vervanger was Jan Peter Balkenende, die een enorme verkiezingsoverwinning boekte.

Balkenende bleek De Hoop niet vergeten. Hij mocht minister van Buitenlandse Zaken worden. Veel mensen hebben nog wel het beeld voor ogen van een bezoek van dit tweetal aan het Witte Huis, waar Balkenende en De Hoop zich voor de ogen van de toenmalige Amerikaanse president George Bush als kleuters gedroegen.

In september 2003 bleek dat De Hoop Bush op de juiste wijze benaderd had. Zijn naam zong rond als de nieuwe NAVO-baas. De geruchten daaromtrent klopten: in december trad hij af als minister. In januari 2004 volgde zijn benoeming bij het militair bondgenootschap, een post die hij tot 2009 zou bekleden.

In 2024 trad Rutte zoals gezegd aan. Zeker is het niet, maar het ziet ernaar uit dat hij tevens de laatste NAVO-leider zal zijn. De beweringen van het tegendeel maken niet zo’n geloofwaardige indruk. De nieuwe Amerikaanse president Donald Trump heeft al diverse keren laten weten weinig trek te hebben om het militaire bondgenootschap voort te zetten. Amerika draait voor de meeste kosten op en Trumps credo luidt ‘America first’. Dat kan in zijn ogen niet samengaan.

Rutte weert zich intussen kranig en probeert Trump te paaien waar hij kan. Na de veelbesproken ruzie tussen de Amerikaanse president en Vlodymyr Zelensky, de president van Oekraïne, kreeg hij het voor elkaar het op te nemen voor Trump. Terwijl toch vrijwel iedereen wat anders vond.

Of deze geste genoeg was om Trump tot andere gedachten te brengen blijft afwachten. Maar voor Rutte wordt in geval van nood vast een ander baantje gevonden.