Van de Italiaanse leider Benito Mussolini werd gezegd dat hij dan wel een fascist was , maar dat de treinen onder zijn regime op tijd reden. Tegenwoordig rijdt bijna geen enkele trein op tijd in Italië. Ze hebben vrijwel allemaal een vertraging van een paar minuten, vaak meer. Je moet als treinreiziger in dat land niet verbaasd opkijken als je voertuig een kwartier, of zelfs een half uur later arriveert. Soms zelfs nog later. Of het komt helemaal niet.

In Nederland zou zoiets het gesprek van de dag zijn. Het zou Kamervragen regenen, zowel schriftelijk als mondeling. Waarschijnlijk zou Wouter Koolmees niet lang president-directeur van de NS blijven.

Toch wordt Italië wel degelijk fascistisch geregeerd. De premier, Giorgia Meloni, is leider van de extreemrechtse Fratelli d’Italia, een partij die haar gedachtegoed nota bene baseert op dat van Mussolini. Wat is er misgegaan in het land? Wijken haar ideeën dan toch af van haar grote voorganger?

Mij lijkt van niet, maar Meloni is wel een pragmaticus. Zij handelt naar bevind van zaken. Reden de treinen onder Mussolini overigens wel op tijd? Daar zijn nogal wisselende berichten over.

Meloni is vanuit haar ideologie uiteraard fel tegen de Europese Unie, net zoals de PVV van Geert Wilders in Nederland. Landen moeten hun eigen broek ophouden en dat niet overlaten aan het peperdure Brussel. Alleen: als puntje bij paaltje komt handelen extreemrechtse types niet naar hun eigen theorie. Tenminste niet als dat beter is.

Wilders heeft zijn plannen voor een Nexit-referendum op de lange baan geschoven. Want anders zou hij de VVD en het NSC nooit bereid vinden om samen met zijn partij te gaan regeren. Bovendien voelt hij wel aan zijn theewater dat het moment voor een dergelijke volksraadpleging niet rijp is. De vraag om uit de EU te stappen zou wel eens op een ‘nee’ kunnen uitlopen. In Groot-Brittannië schijnt het gevoel van spijt over de dappere Brexit al hand over hand toe te nemen.

Meloni heeft een soortgelijke redenering om haar land geen ‘alleingang’ te laten maken. De meeste Italianen hebben vermoedelijk niet zoveel zin om de Europese moloch vaarwel te zeggen. Het samenwerkingsverband heeft namelijk ook voordelen. Vraag dat maar eens aan de boeren bijvoorbeeld.

Bovendien: afscheid van Europa betekent automatisch de terugkeer van de lire, die nog geen fragment van de euro waard was. En welke Italiaan heeft er nu zin om met een paar extra kilo papier de deur uit te lopen?

Dus houdt Meloni, praktijkgericht als zij is, de deur voor de EU open. Zij schijnt zelfs min of meer bevriend te zijn met Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie. Nou ja, bevriend. Haar partijgenoten in het Europees Parlement hebben wel zich dan wel verzet tegen haar herbenoeming, maar openlijk maakt Meloni niet al te veel ruzie met Von der Leyen.

En de Italiaanse burgers? Die winden zich niet op. Althans: niet meer dan anders. Tussen wat politici zeggen en wat ze doen is een groot verschil, dat weten ze ook wel. Ze wachten geduldig op hun trein. Als hij ooit komt.