Na het overlijden van paus Franciscus vroeg ik me af hoe het nu verder moet met de rk-kerk. Waarom me dat als niet-katholiek iets zou kunnen schelen, weet ik zelf niet. In mijn geboorteplaats Arnhem was destijds, de jaren 50 en vroege jaren 60 van de vorige eeuw, ongeveer de helft van de inwoners katholiek. Mijn grootouders woonden in een overwegend katholieke wijk en elke zondag zag ik drommen gelovigen naar de buurtkerk trekken. Mijn grootvader ergerde zich zeer aan het vroege klokgelui dat zijn zondagsrust verstoorde. Hij was wat destijds een ‘vrijdenker’ werd genoemd en geen vriend van welke religie dan ook. De rk-kerk was zelfs erger dan de andere, want een terreur-organisatie. Meneer pastoor verbood je zelfs bepaalde boeken te lezen.

Omdat veel vriendjes katholiek waren, ging ik soms mee naar de mis. Ik vond het vooral saai en te lang duren en begreep niet waarom mensen daar vrijwillig naar toe gingen. Ik heb me zelfs wel eens een ouweltje laten toestoppen, dat volgens een vriendje een stukje van Jezus was. Dat riep nieuw raadsels op, maar later begreep ik dat je dat niet letterlijk moest nemen. Dat verklaarde veel, want met al die honderden-miljoenen katholieken die elke zondag een stukje van hem opaten, moest Jezus een heel groot lijf hebben gehad. Die ouwel smaakte trouwens naar niks.

Toen mijn  grootvader lucht kreeg van mijn kerkbezoek, waarschuwde hij me uit de buurt van ‘die zwartrokken’ te blijven. Dat waren viespeuken net als de akela’s van de padvinderij, die niet voor niets padflikkerij werd genoemd. Daar mocht ik geen lid van worden. Niet veel later verhuisde ik naar Den Haag waar bijna niemand in mijn omgeving katholiek was en het katholicisme verdween uit mijn leven. Vervolgens brak de culturele revolutie van de jaren zestig uit en die maakte korte metten met het Rijke Roomse Leven boven de grote rivieren. De kerk in Arnhem is nu een padelbaan.

In die tijd maakte ik kennis met het werk van Gerard Reve. De schrijver had zich bekeerd tot het katholicisme toen priesters uittraden en met hun huishoudsters trouwden. (Een van hen, een kennis van mijn ouders, grapte dat hij te lang het verkeerde kruis had gekust.) Het katholicisme van Reve was iets van eigen makelij met een grote plaats voor de Maria-verering. Reve was zeer geestig en ook nog homo, zodat eigenlijk niemand begreep wat hij in de moederkerk zag, die anti-homo was en is, en waar weinig te lachen viel. Toen ik in Rome woonde, kwam ik wel eens een bekende Nederlandse priester tegen die homo was, maar ‘niet praktiseerde’. Hij kon hem wel stevig raken en dat was misschien ter compensatie.

Maar goed, hoe moet het nu verder met die kerk.

Franciscus was, begrijp ik uit de necrologieën, een goeie vent. Voor de armen en het milieu, zelf sober levend, – niks paleis maar een bescheiden appartementje -, en misschien daarom met de nodige vijanden in zijn directe omgeving. De vraag is nu of hij een opvolger krijgt die in zijn geest verder gaat of een reactionair die wat Franciscus in gang zou hebben gezet, – wat precies? -, zou willen ’terugdraaien’. Een andere vraag is of nu eindelijk de Derde Wereld gods plaatsvervanger mag leveren. De Derde Wereld is de groeimarkt van de kerk, terwijl in Europa de vraag in rap tempo afneemt. Dus een paus uit die Derde Wereld lijkt mij als leek niet onverstandig. Misschien gaat dan in het Vaticaan een iets frissere wind waaien, al zouden die kandidaten strenger in de leer zijn dan de decadente westerlingen.

Die pausverkiezing is een geweldig festijn. Als bij elke grote organisatie gaat het gepaard met machtsstrijd, gekonkel en uiteraard karaktermoord. In vroeger tijden kon het weken en soms maanden duren en omdat niemand de zaal uit mocht, moet het geweldig gestonken hebben. Zo’n conclaaf is terecht het onderwerp van menig roman. Ik heb laatst de film Conclave gezien en begreep van kenners dat de voorstelling van zaken zeer geloofwaardig is. Al die bovengenoemde zaken vinden in de film inderdaad op bijzonder onderhoudende manier plaats. Ik had vrij snel door wie de nieuwe paus zou worden, maar voor andere kijkers was het een verrassing. Enfin, als u hem nog niet gezien hebt, doen. Het is een mooie film met geweldige acteurs.

Er wordt zoals bij elke verkiezing, of het nu gaat om de Oscars of de wereldvoetballer van het jaar, druk gespeculeerd over wie de grootste kans heeft om er met de hoofdprijs vandoor te gaan. Ik neem aan dat je ook op kandidaten kan wedden, maar dat zal wel stiekem moeten, want volgens het geloof is gokken verboden. Maar omdat het hier om de rk-kerk gaat, zullen ze daar wel een mouw aan weten te passen. Hoe dan ook, de afgelopen dagen zag je regelmatig kenners met een ernstig hoofd hun duitje in het kerkzakje doen.

Als de kardinalen uitgekonkeld en uitgedeald zijn, verschijnt er witte rook en weet iedereen: habemus papam (we hebben een paus). Daarna gaan de kenners, van wie velen het mis hadden, ons uitleggen wat we van de nieuwe man mogen verwachten. Nou ja ons, die 1,4 miljard katholieken op de wereld. (Hoe komen ze aan dat aantal? Zouden ze het niet hebben opgeblazen?) En zoals elke politicus zal die paus de verwachtingen niet waar kunnen maken. En als hij doodgaat, begint het hele circus weer van voren af aan.